Lịch sử môn bóng đá: Sự chuyển mình vĩ đại hơn 100 năm qua

Bóng đá là môn thể thao vua số 1 hành tinh với hàng tỷ tín đồ làng túc cầu trên toàn thế giới. Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi bóng đá đã ra đời và phát triển như thế nào? Ai là người phát minh ra bóng đá và đâu là cái nôi của môn thể thao đầy mê hoặc này. Hãy cùng nha cai Fun88 giải mã lịch sử môn bóng đá ngay trong bài viết này.

Bóng đá được phát minh như thế nào?

Không có gì ngạc nhiên khi bóng đá trở thành niềm đam mê bất tận của những người đã trót dành tình yêu cho trái bóng tròn vì luật chơi của môn thể thao này khá đơn giản và có thể chơi ở đâu cũng được – sân cỏ, sân cát, thậm chí cả trên đường phố. Và bởi vì sự phổ biến của nó, bóng đá đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của con người.

Tuy nhiên, ít ai biết rằng bóng đá bắt nguồn từ đâu và ai là “cha đẻ” của môn thể thao này. Theo đó:

• Bóng đá chuyên nghiệp được cho là bắt đầu ở nước Anh, sau khi Liên đoàn bóng đá Anh (FA) thành lập các quy tắc chặt chẽ vào năm 1863. Các quy tắc này được liên tục hoàn thiện và phát triển, đưa bộ môn thể thao này trở thành một trong những môn thể thao phổ biến nhất trên thế giới ngày nay.
• Trong dòng chảy lịch sử môn bóng đá, trước khi được phổ biến ở Anh, bóng đá đã được chơi trên các bãi cỏ và bãi đất trống trên khắp các công trường. Tuy nhiên, ở thời điểm đó không có bất kỳ quy tắc hay luật lệ nào, dẫn đến các trận đấu thường xuyên diễn ra trong tình trạng hỗn loạn.
• Tuy nhiên, như Fun888 đã đề cập, bóng đá “chuyên nghiệp” được cho là bắt nguồn từ Anh quốc nhưng hiện nay vẫn chưa có câu trả lời chính thức về ai là người phát minh ra nó. Theo nhiều nguồn lưu trữ, Ebenezer Morley đã được xem như là “cha đẻ” của Liên đoàn bóng đá, nhờ những đóng góp quan trọng của ông vào thời điểm ban đầu của môn thể thao vua.

Bóng đá được phát minh như thế nào?

Ebenezer Morley là người sáng lập CLB Barnes, và bức thư của ông gửi cho tờ báo Bell’s Life đã thúc đẩy cuộc họp lịch sử vào ngày 26/10/1863 tại Freemason’s ‘Tavern (phố Great Queen, London), nhằm thiết lập các quy tắc mới cho bóng đá. Sự kiện này đã quyết định các điều luật và các quy tắc đầu tiên của thế giới túc cầu.

Chính vì thế, Ebenezer Morley được xem là “cha đẻ” của bóng đá vì ông là người có công lớn trong việc sáng lập và tạo nên bộ quy tắc đầu tiên của môn thể thao vua.

Thời điểm hiện tại, Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA) được thành lập năm 1904 là tổ chức quyền lực nhất trong bóng đá. Trong khi đó, IFAB (Ủy ban Hiệp hội Bóng đá Quốc tế), được điều hành bởi FIFA và bốn hiệp hội của vương quốc Anh (bao gồm Anh, Scotland, Xứ Wales và Bắc Ireland), là cơ quan có trách nhiệm quản lý Luật bóng đá.

Những phiên bản đầu tiên trong lịch sử môn bóng đá

Mặc dù người Anh tự hào về việc họ là những người sáng lập bóng đá hiện đại, tuy nhiên, trên khắp thế giới cũng đã xuất hiện nhiều phiên bản bóng đá khác, và thậm chí có những phiên bản xuất hiện sớm hơn rất nhiều. Cụ thể:

• Theo lịch sử, phiên bản đầu tiên của bóng đá được coi là ‘cuju’, được phát minh tại Trung Quốc trong thời kỳ triều đại nhà Hán, từ năm 206 trước Công nguyên đến năm 220 sau Công nguyên. ‘Cuju’ được hiểu đơn giản là ‘đá bóng’, và mục đích của trò chơi này là đưa quả bóng vào lưới. Giống như các phiên bản bóng đá sau này tại Anh, cuju cũng không cho phép việc sử dụng tay để chơi bóng.

“Cuju” được xem là phiên bản bóng đá đầu tiên trong lịch sử (bắt nguồn từ Trung Quốc)

• Tại Hy Lạp, cũng có những trận đấu tương tự bóng đá được gọi là “episkyros” (trận đấu tập). Tuy nhiên, khác với các trận đấu truyền thống của Anh và cuju của Trung Quốc ngày trước, trong các trận đấu tại Hy Lạp, người chơi được phép sử dụng tay để chơi bóng.
• Tương tự Hy Lạp, tại La Mã cổ đại cũng tồn tại một phiên bản gần giống với bóng đá có tên gọi là Harpastum. Trò chơi này có nhiều điểm tương đồng với episkyros và cũng được chơi bằng chân và tay.
• Ngoài ra, sử sách còn lưu lại một phiên bản nữa là Calcio Storico thời Ý cổ đại. Trò chơi này được chơi ở Ý vào thế kỷ 16 và 17, với sự tham gia của các đội từ các thành phố khác nhau. Calcio Storico có nhiều điểm tương đồng với bóng đá, nhưng trò chơi này lại có tính máu lửa, chiến đấu và va chạm hơn rất nhiều.

Có thể thấy, trên thế giới đã xuất hiện rất nhiều phiên bản bóng đá khác nhau, và chúng đã thay đổi theo thời gian. Nhưng một bước phát triển quan trọng trong lịch sử môn bóng đá là sự ra đời của FA và FIFA đã thiết lập các tiêu chuẩn mới, giúp bóng đá trở thành môn thể thao chuyên nghiệp hơn cho đến ngày nay.

Những cột mốc đáng nhớ của môn thể thao vua

Lịch sử môn bóng đá đã chứng kiến một số dấu mốc quan trọng trong bề dày hình thành và phát triển của nó. Cùng điểm qua với Fun88vie TV:

• Năm 1863, Hiệp hội bóng đá Anh (The Football Association) được thành lập và đưa ra các quy tắc chơi bóng đá đầu tiên.
• Năm 1872: Tổ chức trận đấu bóng đá quốc tế đầu tiên giữa Scotland và Anh.
• Năm 1904, Liên đoàn bóng đá thế giới (Federation Internationale de Football Association – FIFA) được thành lập với mục đích trở thành tổ chức quyền lực nhất uản lý bóng đá trên toàn thế giới.
• Năm 1930, Giải vô địch bóng đá thế giới FIFA World Cup đầu tiên được tổ chức tại Uruguay, với sự tham gia của 13 đội tuyển từ các châu lục khác nhau.
• Những năm 1950-60, Sự phát triển mạnh mẽ của bóng đá chuyên nghiệp, đặc biệt ở châu Âu và Nam Mỹ.
• Năm 1966, Giải vô địch bóng đá thế giới được tổ chức tại Anh và chứng kiến lần đầu tiên bóng đá thực sự trở về nhà khi Tam Sư nâng cao chiếc cúp vàng World Cup.
• Những năm 1970-80, Thời kỳ vàng son của bóng đá Brazil với các danh hiệu World Cup liên tiếp.
• Những năm 1990-2000, Sự bùng nổ của Premier League và Serie A, hai trong số những giải đấu bóng đá hàng đầu thế giới, và sự thăng tiến của các đội bóng châu Á, đặc biệt là Nhật Bản và Hàn Quốc.

Hiệp hội bóng đá Anh (The Football Association) được thành lập năm 1863 là bước ngoặt thay đổi giới túc cầu

Những năm gần đây chứng kiến sự phát triển vượt bậc của công nghệ trong bóng đá, đặc biệt là công nghệ hỗ trợ trọng tài (VAR), công nghệ vạch vôi điện tử Goal line và bắt việt vị bán tự động. Cùng với đó là sự phát triển của môn bóng đá nữ và các giải đấu dành cho cấp độ trẻ ngày càng được chú trọng.

• Giải đấu bóng đá chính thức đầu tiên trong lịch sử

Theo FIFA, giải vô địch bóng đá Anh (English Football League) tổ chức vào năm 1888 chính là giải bóng đá chuyên nghiệp đầu tiên trên thế giới, được tổ chức bởi Liên đoàn bóng đá Anh và có sự tham gia của 12 đội bóng Anh và xứ Wales.

Theo lịch trình ngày đó, giải đấu bắt đầu từ tháng 9 năm 1888 và kết thúc vào tháng 4 năm 1889, với câu lạc bộ Preston North End là nhà vô địch đầu tiên của giải đấu này. Từ đó, giải đấu bóng đá chuyên nghiệp trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình phát triển và lịch sử môn bóng đá.

Những điều luật bóng đá đầu tiên trên thế giới

Bóng đá đã phát triển rất nhiều kể từ khi ra đời và các quy tắc không ngừng hoàn thiện theo dòng chảy của thời gian. Tuy nhiên, những quy tắc đầu tiên của bóng đá được thiết lập vào thế kỷ 19 ở Anh. Bao gồm:

• Năm 1863: Hiệp hội bóng đá Anh FA đưa ra quy tắc chơi bóng đá đầu tiên, trong đó bao gồm các quy định về số lượng cầu thủ (11 người), độ dài sân (100-130 mét) và chiều rộng sân (50-100 mét), các quy tắc về lỗi, cách thức thực hiện đá phạt và việc cấm chạm bóng bằng tay khi chơi bóng.
• Năm 1891: Các quy tắc về việc sử dụng thẻ đỏ và thẻ vàng được đưa ra lần đầu tiên tại một trận đấu giữa Sheffield và Preston North End.
• Năm 1925: Thời gian bù giờ được đưa vào quy định, với thời gian tối đa 10 phút cho mỗi trận đấu.
• Năm 1933: Quy định về số áo thi đấu trong bóng đá được đưa ra lần đầu tiên bởi Liên đoàn bóng đá Anh (FA). Theo quy định đó, mỗi cầu thủ trên sân phải có một số áo riêng biệt, từ 1 đến 11. Quy định này đã được áp dụng trên toàn thế giới và ngày nay vẫn là một trong những quy định cơ bản trong luật bóng đá. Tuy nhiên, hiện nay, một số giải đấu cho phép các số áo khác nhau, nhưng vẫn phải đảm bảo không có hai cầu thủ cùng đeo số áo giống nhau trong cùng một đội.

Luật thẻ phạt chính thức được áp dụng đầu tiên tại FIFA World Cup 1970

• Năm 1970: Luật thẻ phạt được áp dụng chính thức trên toàn cầu ở các giải đấu chính thức. Điều luật này được cho là xuất phát từ trận đấu giữa Anh và Argentina trong khuôn khổ World Cup 1966. Trong trận đấu này, một số cầu thủ Argentina đã dùng mọi cách để triệt hạ và ngăn cản các cầu thủ Tam Sư. Hai đội thường xuyên có các tình huống cãi vã và va chạm quyết liệt. Tuy nhiên, trọng tài khi đó lại không có cách nào để kiểm soát tình hình. Sau trận đấu này, những lời kêu gọi để cải thiện hệ thống trọng tài và kiểm soát tình hình trên sân bóng đã được đặt ra, và hệ thống thẻ phạt đã được đưa ra như là một giải pháp để đảm bảo tính công bằng trong bóng đá.
• Năm 1995: Luật Bosman chính thức được thông qua, theo đó các CLB trong liên minh châu Âu có thể đăng ký các cầu thủ có quốc tịch châu Âu thi đấu mà không bị giới hạn số lượng. Bên cạnh đó, các cầu thủ khi hết hạn hợp đồng có quyền được tự do chuyển nhượng đến bất kỳ đội bóng nào.
• Năm 2018: Các quy tắc về việc sử dụng công nghệ VAR (Video Assistant Referee) chính thức được sử dụng tại giải đấu lớn FIFA World Cup và kể từ đó trở thành công nghệ không thể thiếu trong thế giới bóng đá.

Nhìn chung, chúng ta có thể thấy lịch sử môn bóng đá đã có rất nhiều những cột mốc vĩ đại và các điều luật xuất hiện cùng sự thay đổi theo thời gian. Phần cuối bài viết, Fun88vie.tv sẽ cùng bạn nói về quá trình hình thành và phát triển của quả bóng, thứ không thể thiếu trong các trận thi đấu.

Ai là người phát minh ra quả bóng?

Lịch sử phát triển của quả bóng

Đây chắc hẳn là chủ đề mà các bạn cũng đang vô cùng tò mò phải không? Dưới đây là một số điều đặc biệt trong lịch sử ra đời của quả bóng:

• Thế kỷ thứ 19, Quả bóng thời kỳ này không có kích cỡ và hình dáng đồng nhất. Những quả bóng đó được làm từ các loại vật liệu như da thú, cao su hoặc các loại vải.
• Năm 1862, quả bóng đầu tiên được sản xuất với các tiêu chuẩn chính thức, gồm đường kính 27-28 inch (68,6-71,1 cm) và trọng lượng khoảng 368-425 gram. Quả bóng này được sản xuất bằng da bò và có 18 miếng da được may ghép với nhau để tạo thành quả bóng hình cầu.
• Thế kỷ thứ 20, trong thời gian này, các nhà sản xuất quả bóng đã sử dụng nhiều loại vật liệu khác nhau để sản xuất bao gồm cao su, nhựa, vải, da, và các chất liệu tổng hợp. Các quả bóng đầu tiên được phủ lớp da bọc lót để tăng độ bền và cứng cáp.
• Thập niên 1950, quả bóng được sản xuất bằng các chất liệu tổng hợp được sử dụng rộng rãi và quả bóng bóng đá trở nên nhẹ hơn và nhanh hơn so với các phiên bản trước đó. Đây cũng là thời điểm mà quả bóng được thiết kế có vạch đen trên bề mặt để tăng khả năng nhận biết và giúp trọng tài quyết định đúng hơn trong các tình huống tranh cãi.
• Thập niên 2000, các quả bóng hiện đại được sản xuất bằng các chất liệu tổng hợp tiên tiến như Polyurethane và Polyvinyl Chloride (PVC), với công nghệ sản xuất cao cấp để đảm bảo tính chính xác, độ bền và tốc độ.

Ngày nay, tại các giải đấu lớn như Euro, World Cup,… FIFA thường xuyên trình làng những mẫu model bóng mới nhất với sự hiện đại và tối tân.

Lời kết

Dù cho vẫn chưa thể có được câu trả lời chính xác ai là người phát minh ra bộ môn bóng đá nhưng quả thực, sự xuất hiện của FA và FIFA là một bước nhảy vọt lớn trong lịch sử môn bóng đá khi hai tổ chức này đã góp phần đưa bóng đá trở thành môn thể thao vua số 1 hành tinh.